بررسی رابطه بین نرخ ارز و نرخ رشد تورم و علل افزایش آنها در دو سال اول برنامه پنجم توسعه کشور

اجرای برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از سال 1390 در کشور آغاز گردید. با توجه به هدف گذاری ثبات نرخ ارز و مهار نرخ تورم در این برنامه، در دو سال نخست اجرای آن، نرخ رشد تورم به دو برابر و متوسط قیمت انواع ارزهای خارجی در بازار آزاد بیش از سه برابر افزایش یافت، لذا در این پژوهش به بررسی نرخ ارز و نرخ رشد تورم و علل افزایش آنها در دو سال اول برنامه پنجم توسعه کشور پرداخته می شود. به این منظور، بررسی حاضر در دو بخش، به تحلیل نرخ ارز و نرخ رشد تورم و علل افزایش آنها در دو سال اول برنامه پنجم توسعه کشور پرداخته است. در بخش اول از تحلیل، رابطه دو متغیر نرخ ارز و نرخ رشد تورم با استفاده از یکی از روش های اقتصادسنجی مرسوم یعنی بکارگیری نرم افزار eviews بررسی گردید و مشخص شد که تورم از دو دوره قبل خود و همچنین از 12 دوره ماقبل خود تبعیت می کند و نرخ ارز نیز از دوره قبل خود تبعیت می کند. در بخش دوم تحلیل نیز، به بررسی این موضوع با استفاده از نظر کارشناسان و خبرگان و با بکارگیری پرسشنامه و نرم افزار spss پرداخته شد؛ که نتایج حاصل از آن عبارتند از: o طبق نظر 58 درصد از صاحب نظران و متخصصان در این حوزه، ارز بر تورم اثرگذار است، o رانت خواری ارزی از نظر بیشتر صاحب نظران بالاترین اثر را از بین دیگر عامل ها بر نوسانات ارزی داشته است و عامل فرهنگی و اجتماعی کمترین اثر را دارا می باشد. o یکسان سازی نرخ ارز با دخالت دولت تأثیر بیشتری بر کنترل نرخ ارز دارد. o از نظر اکثر پاسخ دهندگان عملکرد دولت در زمینه کنترل نرخ ارز در این دو سال ناموفق تشخیص داده شده است. o از نظر پاسخ دهندگان عامل رشد نقدینگی بالاترین تأثیر را بر نرخ تورم نسبت به دیگر عامل ها دارد و عامل بالا رفتن قیمت جهانی نفت کمترین تأثیر را دارد. o راهکار تنظیم و تصویب بودجه انقباضی با میزان تقریبی 62 درصد بالاترین تأثیر را بر کنترل تورم داشته و راهکار مناسبی برای کنترل تورم می باشد. o با توجه به نتایج حاصل شده از نظر اکثر پاسخ دهندگان عملکرد دولت در زمینه مهار تورم در این دو سال ناموفق تشخیص داده شده است.